Kiến thức Hàng không. Phần I: Kích thước máy bay

(VIET AVIATION) Khi tìm hiểu thông tin về phi cơ, các hãng hàng không thường có dính dáng đến rất nhiều các thông số kĩ thuật phức tạp. Loạt bài viết dưới đây sẽ giải thích về các thuật ngữcăn bản nhất về Hàng không dân dụng để bạn đọc Viet Aviation khỏi bỡ ngỡ khi lần đầu tiên tham gia vào mảng đề tài thú vị này.

Phần I: Kích thước máy bay

Kích thước của máy bay có thể được định nghĩa theo nhiều tiêu chí khác nhau. Thông thường, các hãng sản xuất máy bay, tiêu biểu là Boeing và Airbus, sẽ xếp loại máy bay thân rộng (wide-body) - thân hẹp (narrow-body); hoặc máy bay cỡ nhỏ, cỡ vừa, cỡ lớn, siêu lớn. Ngoài ra, các loại phi cơ cũng có thể được phân chia theo kiểu phi cơ khu vực (regional aircraft) hay xuyên lục địa (intercontinental) v.v...

Máy bay thân rộng thường là những loại máy bay có đường kính thân trên 5 m đồng thời có 2 lối đi dành cho hành khách. Trong khoang phổ thông của 1 máy bay thân rộng, 1 hàng ghế sẽ được xếp từ 7 đến 11 ghế.

Nội thất Boeing 787-8 của All Nippon Airways (ANA). Photo: Airliners.net

Ngược lại, máy bay thân hẹp là những máy bay có đường kính thân nhỏ hơn 5m và chỉ có thể bố trí được một lối đi trong khoang hành khách. Tùy loại máy bay mà mỗi hàng ghế có thể có từ 4 đến 6 ghế.

Airbus A320 của hãng Etihad Airways. Photo: Airliners.net

Khác với máy bay thân hẹp, máy bay thân rộng có rất nhiều ưu điểm:

- Không gian cho hành khách, hàng hóa và nhiên liệu lớn hơn
- Với 2 lối đi, việc lên xuống, thoát hiểm khỏi máy bay khi có sự cố sẽ được rút ngắn.
- Hạn chế kéo dài thân máy bay từ đó giảm thiểu tối đa nguy cơ va chạm giữa đuôi với đường băng trong quá trình cất hạ cánh (tail strike).

Tuy nhiên, vận hành máy bay thân rộng đòi hỏi nhiều thứ hơn. Phi đạo, nhà ga, xưởng sữa chữa, duy tu phải phù hợp với kích thước lớn của máy bay, công tác bảo trì kéo phức tạp ...

Bên cạnh đó, máy bay có thể phân chia thành 4 nhóm: nhỏ, vừa, lớn và siêu lớn dựa vào số ghế trên máy bay. Loại máy bay nhỏ thường là những loại thân hẹp, số ghế tối đa khoảng 220 ghế với cấu hình 100% hạng phổ thông (economy class) hoặc phổ thông + thương gia đường bay tầm ngắn. Ví dụ: Boeing 737, Airbus A320, Bombadier C Series...

Máy bay loại vừa thường là những máy bay thân rộng, chở nhiều hơn 220 và dưới 320 hành khách. Tiêu biểu cho dòng này là Boeing 757 (thân hẹp), Boeing 767, Boeing 787, Boeing 777-200(ER) và Airbus A330, Airbus A340-200, -300....

Những loại máy bay lớn và siêu lớn luôn là những loại máy bay thân rộng. Chúng cũng là những máy bay rất dài nhằm tăng cường khả năng chuyên chở hàng hóa cũng như hành khách. Máy bay được gọi là "lớn" thường mang được từ 320 đến khoảng 400 hành khách và đơn tầng như Airbus A340-500 (-600), Boeing 777-300(ER), Ilyushin Il-96. Khi các máy bay có 2 tầng và chở nhiều hơn 420 hành khách, chúng sẽ được xếp vào loại "siêu lớn" (very large aircraft) hay "jumbo jet". Điển hình là dòng Boeing 747 và Airbus A380.

Cách phân loại thứ 2 tính trên số ghế thông thường chỉ mang ý nghĩa tương đối. Có thể cùng là một loại phi cơ nhưng nếu có cấu hình ghế (seat configuration) khác nhau sẽ dẫn đến sự thay đổi về phân loại. Ví dụ: Boeing 777-300ER của Singapore Airlines có 278 ghế sẽ xem là máy bay loại vừa, nhưng cũng là chiếc phi cơ này, Etihad Airways (EY) có hơn 400 ghế và nó được xếp vào loại máy bay lớn.

Mời các bạn tiếp tục đón xem phần 2 của loạt bài viết này trên VIET AVIATION.

Hoàng Đức